وبلاگ خوب

امروزه بسیاری از افراد در سیر تفکر خود به دلیل عدم
آشنایی با اصول تفکر منطقی و صحیح ، ناخواسته دچار خطای شناختی می شوند. عدم اطلاع از
خطاهای شناختی ورطه ای بسیار خطرناک و سهمگین می داند. شاید بسیاری از گرفتاری
های مردم ما به دلیل آلوده بودن افکار ما به این نوع خطا ها 
باشد. به نظر می رسد افسردگی ، بی قراری ، رقابت های ناصحیح، خشونت،
   پرخاشگری
و بسیاری از رفتارهای غیر عادی ما بی ارتباط با خطاهای شناختی نباشند. آلبرت
الیس روان شناس معروف این خطاها را شناسایی و
در قالب ده خطای شناختی معرفی نموده است.
انسانهایی که تفکر غیر منطقی دارند و یا 
خطاهای شناختی در افکارشان هویدا است، 
در بسیاری از موارد اطلاع چندانی از این خطاها
ندارند. شاید عدم اطلاع، باعث آلودگی این افکار با خطاهای شناختی می
شوند. در این نوشتار سعی بر آن است که خطاهای شناختی به صورت ساده و در قالب مثال
های روشن و واضح بیان شوند. امید است بسیاری از نگرانی ها، حالات و افکار نامطلوب 
که در پشت این خطاهای شناختی وجود دارند، با اطلاع رسانی از بین
بروند. 
خطای اول: تفکر همه یا هیچ
در این نوع افکار قانون همه یا هیچ حاکم است . فرد یک
رفتار، فکر، موفقیت ، ، پدیده یا موضوع را کلا سفید یا سیاه می بیند. هر چیز کمتر
از کامل ، شکست بی چون و چراست.
عدم قناعت به مقدار و یا بخشی از یک کار ، یک
فعالیت و یا یک امتیاز ، آنها را از مزایای آن امر محروم می کند.
 به
طور مثال عده ای این نوع تفکر را دارند که یا باید فلان ماشین را داشته باشند 
یا اصلا هیچ ماشینی را نمی خواهند.  این
نوع تفکر در بسیاری از قسمت های زندگی دیده می شود.
در مثالی دیگر مدرس دانشگاه بیان می دارد که اگر
این تعداد دانشجو بود و با این شرایط به طور مثال من این درس را خواهم داد. در
مثال دیگر خانمی که رژیم لاغری گرفته بود، پس از خوردن یک قاشق بستنی گفت: برنامه
لاغری من دود شد و به هوا رفت.
با این طرز تلقی به قدری ناراحت شد که یک ظرف بزرگ
بستنی را تا به آخر نوش جان کرد. 

خطای دوم:تعمیم مبالغه آمیز
افرادی که 
این نوع خطا را در افکار دارند حقایق زندگی را پررنگ تر از
مقدار واقعی آن می بینند. شدت و مقدار واقعی خیلی کمتر از مقدار و شدتی است که در
ذهن فرد قرار دارد. فردی که دچار این خطای شناختی است ، هر حادثه منفی و از جمله یک
ناکامی شغلی را شکستی تمام عیار و تمام نشدنی تلقی می کند و آن را با کلماتی چون
هرگز و همیشه توصیف می کند.
فروشنده دوره گرد افسرده ای که فروش خوبی نداشته و
در حال رانندگی پرنده ای به شیشه اتومبیلش خورده بود گفت: چه بد شانس هستم، پرنده
ها همیشه به شیشه اتومبیل من می خورند. شاید بتوان این طور بیان کرد که این افراد به
دلیل مبالغه در بخشی از افکار ، نمی توانند جوانب مثبت زندگی را
ببینند. شاید در مثال ذکر شده بتوان این طور بیان کرد که این فروشنده دوره گرد
ازخیلی مواهب که دارد غافل است و این که او ماشینی دارد که خیلی از فروشندگان دیگر
ندارند
.  

خطای سوم: فیلتر ذهنی
افرادی که دارای این نوع افکار هستند تحت تاثیر یک حادثه
منفی همه واقعیت 
را تار می بینند. به جزیی از یک حادثه منفی توجه می
کنند و بقیه را فراموش می کنند.عدم توانایی در دیدن بخش های مهمتر این حوادث ، عاملی
است که ذهن ما را درگیر می کند.
 شبیه
چکیدن یک قطره جوهر که بشکه آبی را کدر می کند. به
مثالی توجه کنید: به خاطر طرز برخورد شایسته خود با همکاران
اداره، از طرف رئیس اداره تشویق
می شوید، اما در این میان و در حین دریافت جایزه
یکی از همکاران کلمه ای نه چندان جدی در مقام انتقاد به
شما می گوید. روزهای طولانی در
حالی که همه گفته های مثبت و مراسم با ارزش تشویق
را فراموش می کنید، تحت
تاثیر این انتقاد بسیار جزئی یک همکار، رنج می برید. 

خطای چهارم: بی توجهی به امر مثبت
افرادی که دارای این نوع تفکر غیر منطقی هستند، توجه زیاد و با ارزشی به جنبه ها ی
مثبت زندگی خود ندارند و همیشه نکات
مثبت را برای خود بی اهمیت جلوه می دهند. با بی
ارزش شمردن تجربه های مثبت، اصرار بر مهم نبودن آنها دارند.
کارهای خوب خود را بی اهمیت می خوانند، معتقدند که هر کسی می تواند این کار را
انجام دهد. بی توجهی به امر مثبت شادی زندگی را می گیرد و شما را به احساس ناشایسته
بودن سوق می دهد. به طور مثال 
نگهبان ساختمان تجاری با تیز هوشی موفق به شناسایی
یکی از سه سارقی شده بود که در هفته قبل از یکی از مغازه های
این ساختمان دزدی کرده بودند.
مسئول ساختمان ضمن قدردانی از نگهبان که بعد از
چند روز موفق به کشف این گره شده بود از نگهبان خواست که 
یکی از روزهای هفته زمانی را مشخص کند که در جلسه ای با حضور افراد و مالکین ساختمان از زحمات
وی قدردانی شود. نگهبان امروز و فردا کرده و یکسره میگفت کار
مهمی نکرده ام و از تعیین وقت سرباز می زد. 

خطای پنجم :نتیجه گیری شتابزده
بی آنکه زمینه محکمی وجود داشته باشد نتیجه گیری شتابزده
می کنید. ذهن خوانی:
بدون بررسی کافی نتیجه میگیرید که کسی در مورد شما
منفی فکر می کند.
پیشگویی:
پیش بینی می کنید که اوضاع بر خلاف میل شما در جریان خواهد بود. بدون هر گونه بررسی می گویید«
آبرویم خواهد رفت، از عهده انجام این کار برنخواهم آمد». و اگر افسرده باشید ممکن
است به خود بگویید «هرگز بهبود نخواهم یافت.»

خطای ششم: درشت نمایی
از یک سو در باره اهمیت مسایل و شدت اشتباهات خود
مبالغه می کند و از سوی دیگر ، اهمیت جنبه های مثبت زندگی را کمتر از آنچه هست برآورد
می کند. 
به دلیل اعتماد به نفس پایین، این افراد چون خود را نسبت
به دیگران دست کم می گیرند، در صورت انجام کاری خطا 
، این اشتباه خود را خیلی پررنگ تر از حد و حدود واقعی آن اشتباه می بیند. به طور مثال شخصی دوست
قدیمی خود را می بیند و به او سلام می گوید، دوست قدیمی مانند همیشه سلام او را به
گرمی جواب نمی دهد. او از این مسئله ناراحت می شود و این واقعه را برای خود فاجعه تلقی
می کند. این درحالی است که شاید دلایل مختلفی برای سرد برخورد کردن وجود داشته
باشد. از طرفی این قدر هم مهم نباشد ولی ساعتها این مسئله ذهن فرد را درگیر خود می کند.