وبلاگ خوب

نوشیدنی‌های خنک در فصل تابستان

تعرق زیاد در فصل گرما سبب می‌شود که توصیه‌هایی برای نوشیدن مایعات و خصوصا آب در این فصل بیشتر از سایر فصل‌ها باشد. آب و دوغ کم نمک از نوشیدنی‌های مناسب فصل گرماست و همچنین نوشیدن چای کمرنگ، آب میوه طبیعی تهیه شده در منزل، ماءالشعیر، دوغ‌های خانگی بدون گاز و حتی آب گوجه‌فرنگی برای رفع عطش در فصل گرما مؤثر است.

کودکان و نوجوانان به علت تحرک و فعالیت جسمانی زیاد و متعاقب آن تعریق بالا نیاز به مایعات بیشتری دارند وجود یک بطری آب آشامیدنی سالم برای کودکان و نوجوانان الزامی است. چنانچه مایعات مورد نیاز بدن کودکان و نوجوانان حین فعالیت جسمانی تامین نشود مستعد گرمازدگی و تظاهر علائمی مثل بیحالی و کمبود آب هستند.

افراد بالای 55 و 60 سال دیرتر از زمان واقعی که بدنشان به آب نیاز دارد احساس تشنگی می‌کنند و رغبت زیادی به مصرف آب و مایعات از خودشان نشان نمی‌دهند، بنابراین سالمندان بایستی برای جلوگیری از بروز گرمازدگی روزانه حداقل به میزان 8 تا 10 لیوان آب سالم یا مایعاتی مثل دوغ کم‌نمک، چای کمرنگ و آب میوه طبیعی استفاده کنند.

زنان باردار و شیرده هم روزانه به میزان 8 تا 10 لیوان آب سالم برای افزایش سوخت و ساز بدن خود نیاز دارند، هر چند نوشیدن عرقیات یا دم کرده‌های گیاهی سودمند است، اما بهترین نوشیدنی آب ساده است. ماءالشعیر هم نوشیدنی مناسبی برای نوجوانان است، اما مصرف زیاد شربت به علت میزان قند بالا توصیه نمی‌شود.

به گفته پزشکان شیر علاوه بر رفع تشنگی در تامین املاح و ویتامین‌های مورد نیاز بدن مؤثر است، بنابراین نوشیدن روزانه حداقل 2 تا 3 لیوان شیر برای نوجوانان، جوانان، کودکان، مادران باردار و شیرده و سالمندان توصیه می‌شود.

کارشناسان تغذیه هم توصیه می‌کنند که معجون شیر و ماست ترکیب مناسبی برای کسانی است که تمایلی به مصرف بالای شیر ندارند. این ترکیب غنی از کلسیم است. آب هندوانه، آب هویج و حتی آب گوجه‌فرنگی تهیه شده در منزل به علت میزان قند پایین برای رفع عطش مناسب است.

:: بهترین‌ها و بدترین‌ها

دکتر پریسا ترابی، رئیس اداره بهبود تغذیه وزارت بهداشت، آب را بهترین نوشیدنی در فصل گرما می‌داند و می‌گوید: چای رقیق، دوغ کم‌نمک، شربت کم‌شیرین در مراحل بعدی برای رفع عطش در هوای گرم توصیه می‌شود.

رئیس اداره بهبود تغذیه جامعه وزارت بهداشت با بیان این‌که سالمندان دیرتر متوجه کم‌آبی و حس تشنگی می‌شوند، اظهار کرد: از این‌رو، افراد سالخورده ملزم به نوشیدن روزانه 8 تا 10 لیوان آب هستند که به مراتب مناسب‌تر از چای، دوغ، نوشابه‌های گازدار و شربت است.

وی با تاکید به سالمندان برای به همراه داشتن یک بطری آب سالم در خارج از منزل ادامه می‌دهد: باید توجه داشت که نوزادان و شیرخواران را هم نباید در اوج گرما (ساعت 10 تا 16) از منزل خارج کنند و در تغذیه انحصاری شیرخوار تا 6 ماهگی حتی در شرایط آب و هوایی گرم نیاز به خوراندن آب و سایر مایعات نیست؛ اما پس از 6 ماهگی در کنار تغذیه کمکی و شیر مادر نوشیدن آب و مایعات به شیرخوار توصیه می‌شود.

رئیس اداره بهبود تغذیه جامعه وزارت بهداشت، آب را ارجح‌تر از آبمیوه‌های صنعتی با افزودنی‌ها می‌داند و می‌گوید: درعین‌حال، در صورت مواجهه با کم‌آبی و عدم دسترسی به آب سالم آشامیدنی نوشیدن هر مایع اعم از چای رقیق، دوغ کم‌نمک، شربت کم‌شیرین توصیه می‌شود.

دکتر ترابی نوشابه‌های گازدار را بدترین نوشیدنی‌ها به لحاظ ایجاد سوء‌ هاضمه و مشکلات گوارشی اعلام می‌کند: انواع دلسترها و ماء‌الشعیر که فاقد مواد افزودنی و طعم‌دهنده شیمیایی باشند نوشیدنی مناسبی در تامین مایعات از دست رفته بدن به شمار می‌رود.

:: دوغ، پیشگیری‌کننده از بیماری‌ها

یک متخصص بیماری‌های عفونی می‌گوید اسهال، مسمومیت‌های غذایی، تب و عفونت‌های روده‌ای از بیماری‌های شایع در فصل تابستان است. دکتر مینا آصف‌زاده ادامه می‌دهد: با گرم شدن هوا در فصل تابستان، احتمال مسمومیت‌های غذایی به واسطه مصرف گوشت‌های آلوده بیشتر می‌شود.

دکتر آصف‌زاده شایع‌ترین بیماری در بین مراجعان را اسهال خونی اعلام و اظهار می‌کند: عدم مراجعه به پزشک و کم‌آبی ناشی از این بیماری گاهی منجر به از دست دادن کلیه بیمار و حتی مرگ می‌شود. وی با تاکید بر استفاده از مواد غذایی سالم خاطرنشان می‌کند: بهترین نوشیدنی برای این فصل دوغ است چون هم عاری از باکتری بوده و هم پیشگیری‌کننده از بیماری‌های این فصل است.

:: شرایط بوجود آمدن گرمازدگی

گرمازدگی به حالتی اطلاق می‌شود که درجه حرارت بدن از 5/40 درجه سانتی‌گراد بالاتر رود بدون این که مرکز تنظیم حرارت بدن در بالا رفتن این درجه دخالت داشته باشد. به عبارت دیگر مرکز تنظیم حرارت از یک طرف در ذخیره حرارت تولید شده در بدن و از طرف دیگر در دفع آن از طریق هدایت سیستم عصبی و هورمونی در بدن دخالت دارد. زمانی که ذخیره حرارت در بدن زیاد باشد و دفع آن به دلیل بالا بودن درجه حرارت محیط ممکن نباشد، درجه حرارت مرکزی بدن از حد طبیعی بالاتر خواهد رفت در حالی که مرکز تنظیم حرارت در هیپوتالاموس مغز نتواند آن را کنترل کند.

اگر کسی در هوای گرم قرار بگیرد به نحوی که دمای محیط بیشتر از دمای مرکزی بدن باشد و دفع حتی‌الامکان دمای مازاد به محیط ممکن نباشد بتدریج دمای بدن بالا رفته به حدی که علائم گرمازدگی در آن بروز می‌کند. علائم فرد گرمازده بسته به شدت گرمازدگی، ضعف، بی‌حالی، سرگیجه، تهوع، بالا رفتن تپش قلب و تنفس بی‌وقفه است.

در روزهای گرم به افراد دارای بیماری‌های قلبی ــ عروقی، مغزی ــ عصبی،‌ سابقه تشنج بخصوص بیماران دیابتی و کلیوی و دوقطب سنین یعنی کودکان کم سن و سال و افراد با سن بالا توصیه می‌شود بیشتر مراقب باشند و سعی کنند در ساعات خنک مثل صبح زود یا بعد از غروب آفتاب و شب‌ها از منزل بیرون روند.

همچنین این ‌افراد سعی کنند در مقابل نورمستقیم آفتاب قرار نگیرند، از لباس‌های روشن که مانع جذب نور آفتاب و حرارت می‌شوند و لباس‌های نخی که امکان تبادل حرارتی بیشتری بین محیط و بدن ممکن می‌سازد، مایعات فراوان بخصوص آب و مایعاتی که کمتر حاوی مواد قندی هستند استفاده کنند و در ساعات گرم با هر وسیله ممکن خود را خنک نگه دارند.

در صورتی که افراد مجبورند در ساعات گرم روز تردد داشته باشند از کلاه‌‌های حصیری، چتر یا پارچه سفید استفاده کنند و زیر سایه راه بروند. در صورتی که کسی گرمازده شد باید به اولین مرکز بهداشتی ــ درمانی مراجعه کرده و در صورتی که امکان دسترسی ممکن نباشد، بیمار باید زیر سایه و در محل خنک برده شود و با آب خنک یا سرد بدن او را خنک کنند؛ در ضمن هیچ نوشیدنی جز آب خنک برای فرد گرمازده مناسب‌تر نیست.
 

منبع : جام جم آنلاین / فرهاد طالبیان