عنوان مقاله : شیوه های ارزشگذاری دارائیهای معنوی در فرایند سرمای
•
فاکتورهای مهم در تعیین ارزش: 1 - عمر مفید باتوجه به خواسته های بازار؛
2 - قابلیت جایگزینی؛
3 - انعطاف پذیری.
7 - دامنه اینترنتی (DOMAIN) : نامی است که به منظور شناسایی یک کسب و کار در فضایی اینترنتی ثبت می گردد.
روش ارزشگذاری: استفاده از رویکرد بازار و درآمدی برای ارزشگذاری این نوع آورده پیشنهاد می گردد.
فاکتورهای مهم در تعیین ارزش:
1 - تعداد بازدیدکننده؛
2 - میزان اعتبار و شهرت دامنه؛
3 - نزدیکی نام ثبت شده با نوع کسب وکار؛
4 - نوع پسوند دامنه؛
5 - عمر مفید.
8 - سرقفلی : سرقفلی عبــــــارت است از مابه التفاوت ارزش منصفانه بازاری و مبلغی که خریدار حاضر است برای خرید آن دارایی پرداخت کند، سرقفلی معمولاً به دلایل گوناگونی از قبیل موقعیت مکانی، تعلق خاطر مشتریان و … به دست می آید.
روش ارزشگذاری: استفاده از رویکرد بازار و درآمدی برای ارزشگذاری این نوع آورده پیشنهاد می گردد.
فاکتورهای مهم در تعیین ارزش:
1 - موقعیت مکانی؛
2 - سهولت دسترسی؛
3 - مراجعه کنندگان و تعلق خاطر آنها؛
4 - دوره حیات.
9 - لیست مشتریان: شامل اطلاعاتی از مشتریان مانند نام آنها، حجم خرید، علایق آنها و آدرس... و مواردی از این قبیل است.
روش ارزشگذاری: استفاده از رویکرد درآمدی برای ارزشگذاری این نـوع آورده پیشنهـاد مــی گردد.
فاکتورهای مهم در تعیین ارزش:
1 - صحت اطلاعات؛
2 - اطلاعات موجود در آن مانند نام، سوابق خرید و آدرس؛
3 - تعداد مشتریان؛
4 - بزرگی مشتریان از نظر حجم خرید و اعتبار مالی و حسن شهرت؛
5 - پتانسیل موجود جهت عقد قرارداد فروش.
10 - حق فعالیت و پخش:
به حقوقی خاص و محدود از نظر اعطا، در مورد انجام اموری از قبیل فروش و پخش در حیطه ای معین، اطلاق می گردد.
روش ارزشگذاری:
استفاده از رویکرد درآمدی برای ارزشگذاری این نوع آورده پیشنهاد می گردد.
فاکتورهای مهم در تعیین ارزش:
1 - محدوده فعالیت؛
2 - عمر مفید آن از نظر ارزش زایی در آینده؛
3 - انحصاری بودن.
11 - سفارشات مشتریان و تولید انجام نشده: قراردادهای فروش و سفارش قطعی در فرآیند ارزشگذاری خود دارای ارزشی معین هستند که پس از ارزشگذاری، قسمتی از سود محقق را می توان به عنوان طلب آورنده آن منظور کرد.
روش ارزشگذاری: برای ارزشگذاری این نوع داراییهـا می توان از دو رویکرد درآمدی و هزینه ای استفاده کرد.
فاکتورهای مهم در تعیین ارزش:
1 - نوع و شرایط سفارشات؛
2 - هزینه انجام شده جهت عقد قرارداد؛
3 - مبلغ ذکرشده در قرارداد به عنوان ارزش آن؛
4 - سود ناشی از قرارداد؛
5 - هزینه های ناشی از تولید؛
6 - قطعی و یا مشروط بودن قرارداد؛
7 - طول عمر قرارداد؛
8 - امکان عقد مجدد؛
9 - امکان عقد قرارداد مشابه.
12 - قراردادها: انتقال قراردادها باتوجه به ماهیت و موضوع آنها می تواند ارزشی خاص برای طرفین سرمایه گذاری ایجاد کند، لذا تعیین ارزش این نوع قراردادها از اهمیت بسزایی برخوردار است و می توان درصدی از سود و یا مبلغ قرارداد را به عنوان ارزش انتقال لحاظ کرد. در حال حاضر 5 الی 15 درصد از مبلغ قرارداد در فعالیتهای عمرانی به عنوان ارزش در انتقال قرارداد لحاظ می شود.
روش ارزشگذاری: برای ارزشگذاری این نوع داراییها می توان از رویکرد هزینه ای و درآمدی استفاده کرد.
< b>1 - نوع و شرایط قرارداد؛
2 - مبلغ ذکرشده در قرارداد به عنوان ارزش آن؛
3 - تعهدات یا بدهی های ناشی از قرارداد؛
4 - سود ناشی از قرارداد؛
5 - قطعی و یا مشروط بودن قرارداد؛
6 - طول عمر قرارداد؛
7 - امکان تجدید قرارداد؛
8 - امکان عقد قرارداد مشابه.
13 - روابط غیرمعاهده ای: منظور ارتباطات و روابط فردی و یا حقوقی سرمایه گذار یا مجموعه کسب و کار با محیط خارجی است که خود می تواند باعث ایجاد ارزش برای آن کسب و کار گردد و درواقع هیچگاه ثبت و نگهداری نمی شود.
روش ارزشگذاری: برای ارزشگذاری این نوع داراییها می توان از دو رویکرد هزینه ای و درآمدی استفاده کرد.
فاکتورهای مهم در تعیین ارزش:
1 - میزان اهمیت روابط با توجه به کسب و کار؛
2 - نوع رابطه؛
3 - وابستگی آن به کسب و کار و یا شخصی معین؛
4 - مدت زمان اعتبار معاهده
14 - نیروی انسانی: قراردادهای نیروی انسانی متخصص، دارای ارزشی ویژه است که می توان با توجه به فاکتورهای معرفی زیر ارزش قابل قبولی را معین کرد.
روش ارزشگذاری: برای ارزشگذاری این نوع داراییها می توان از هر سه رویکرد استفاده کرد.
فاکتورهای مهم در تعیین ارزش:
1 - تخصص و دانش کارکنان؛
2 - قابلیت جایگزینی افراد؛
3 - مدت قراردادها؛
4 - نوع و مفاد قراردادهای منعقدشده و امکان تجدید قرارداد.
15 - نرم افزار: الگوریتم هدفمند با مراحلی از قبل تعریف شده که جهت انجام یک فرآیند خاص به صورت مکانیزه طراحی و پیاده سازی می شود. در اینجا منظور نرم افزارهای کامپیوتری هستند که مختص موضوع مورد سرمایه گذاری طراحی و پیاده سازی گشته اند.
روش ارزشگذاری: برای ارزشگذاری این نوع داراییها استفاده از رویکردهای هزینه ای و درآمدی توصیه می گردد.
فاکتورهای مهم در تعیین ارزش:
1 - ارزش آفرینی؛
2 - کاهش هزینه ها؛
3 - ایجاد مزیت رقابتی؛
4 - قابلیت نگهداری و توسعه؛
5 - منطبق بودن با استاندارد؛
6 - مطابقت با رویه کیفی نرم افزارISO/IEC 9126.
16 - بانکهای اطلاعاتــــی: مجموعه ای از داده های مرتبط با یک موضوع که قابلیت به روز شدن و جستجو را داشته باشند، بانک اطلاعاتی نامیده می شود.
روش ارزشگذاری: برای ارزشگذاری این نوع داراییها استفاده از هرسه رویکرد با توجه به شرایط امکان پذیر است.
فاکتورهای مهم در تعیین ارزش:
1 - حجم اطلاعات؛
2 - اهمیت داده ها و مرتبط بودن آن با کسب و کار؛
3 - انحصاری بودن اطلاعات؛
4 - صحت اطلاعات؛
5 - به روز بودن؛
6 - نوع بانک اطلاعاتی.
17 - کتابها، مجله، روزنامه: دسترسی به کتابها، مجله و یا حتی روزنامه هایی خاص و با تیراژ محدود، می تواند ارزشی ویژه داشته باشد.
روش ارزشگذاری: برای ارزشگذاری این نوع داراییها استفاده از هر سه رویکرد با توجه به شرایط امکان پذیر است.
فاکتورهای مهم در تعیین ارزش: 1 - تیراژ چاپ؛
2 - متناسب بودن محتویات با کسب و کار؛
3 - به روز بودن با توجه به نوع کسب و کار؛
4 - قابلیت جایگزینی.
نتیجه گیری
1 - سهم دارائیهای معنوی در فعالیتهای اقتصادی مبتنی بر دانش و در بازار بین المللی رو به افزایش است.
2 - برای توسعه صنایع پیشرفته در ایران مبادله و حفاظت از دارائیهای معنوی یکی از مهمترین پیش نیازها محسوب می شود. لذا حمایتهای حقوقی و روشهای علمی ارزشگذاری مطابق با دانش روز مورد نیاز است.
3 - در فرایند ارزشگذاری دارائیهای معنوی مـی توان از هر سه روش ارزیابی استفاده کرد. اما در اغلب موارد ناچاراً بایستی از روشی که در دنیای امروز استفاده می شود یعنی رویکرد درآمدی سود جست.
4 - باتوجه به اینکه اغلب تفکیک درآمدها و صرفه جوئیهای مالی ناشی از به کارگیری دارائیهای معنوی ممکن نیست. نتیجه ارزشگذاری بااستفاده از رویکرد درآمدی بیان کننده کل ارزش یک کسب و کار است.
5 - مگفا در فرآیند ارزشگذاری آورده های معنوی، ارزش اینگونه داراییها را به دو بخش تقسیم می کند. الف ) بخشی از ارزش دارایی معنوی که مرتبط با به کارگیری دارایی و تحقق ارزش توافق شده است.
ب ) مابقی ارزش دارایی معنوی که هزینه های انجام شده مرتبط با آن مسجل بوده و مورد توافق طرفین است. ارزش بخش اول به عنوان طلب منظـور می گردد که در صورت موفقیت کسب و کار براساس طرح تجاری مورد توافق لحاظ شده و پرداخت می شود، ارزش بخش دوم جزئی از سهام منظور گردیده حال چنانچه کسب و کار مورد نظر سودآوری پیش بینی شده را داشته باشد ارزش آورده های غیرنقدی مسجل شده و پرداخت ارزش توافق شده صورت می گیرد و چنانچه کسب و کار با شکست مواجه شود پرداختی انجام نخواهد شد. انجام چنین کاری به دلیل سهیم کردن هریک از طرفین در ریسک حاصل از به کارگیری داراییهای معنوی یکدیگر است.
از مهمترین مشکلات در فرآیند ارزشگذاری در ایران: نبود مستندات و مدارک مثبته قانونی در مورد هزینه های انجام گرفته؛
عدم وجود بازار داراییهای معنوی؛
واقعی نبودن قیمتها در بورس اوراق بهادار؛
نبود استاندارد برای ارزشگذاری داراییهای معنوی؛
نبود کارشناس رسمی دادگستری در زمینه ارزشگذاری داراییهای معنوی.
منابع و ماخذ
1 - TIM GROMLEY (2003), BUSINESS VALUATION AND INTELLECTUAL PROPERTY.
2 - MICHELLE NARRACOTT PARTNER OF DELOITTE TOUCHE TOHMATSU company (2003), INTELLECTUAL PROPERTY MANAGEMENT.
3 - LEE G. MEYE (2001), INTELLECTUAL PROPERTY MANAGEMENT FOR EMERGING COMPANIES.
4 - اتاق بازرگانی صنایع و معادن ایران (1382)، گزارشی از دوره آموزشی تجارت بااستفاده از مالکیت فکری در سنگاپور
5 - سازمان سرمایه گذاری و کمکهای اقتصادی و فنی ایران (1366)، مجموعه ضوابط راجع به انعقاد قراردادهای انتقال فن شناسی.
هومن تندهوش : مهندس صنایع و کارشناس سرمایه گذاری مگفا (مرکز گسترش فناوری اطلاعات)
نسترین حاجی حیدری: دانشجوی کارشناسی ارشد مدیریت فناوری اطلاعات و کارشناس سرمایه گذاری مگفا
منصور نجمایی: کارشناس ارشد تکنولوژی انرژی و رژی و مدیریت سرمایه گذاری مگفا